Ν. Λυγερός
Ενώ στη Θράκη όλα τα συστήματα αναφοράς χρησιμοποιούν τη Συνθήκη της Λωζάνης, τα παραδείγματα της Ίμβρου και Τενέδου αποδεικνύουν ότι η ιδέα του δεδομένου δεν ισχύει. Η κατάργηση de facto του καθεστώτος αυτοδιοίκησης της ελληνικής μειονότητας της Ίμβρου και Τενέδου και μετατροπή τους σε χώρους ελεύθερης διαβίωσης καταδίκων από το εσωτερικό της Τουρκίας, πράγμα που υποχρέωσε τους Έλληνες να εκπατριστούν, ανέτρεψαν μονομερώς την αρχή της αμοιβαιότητας που προέβλεπε η Συνθήκη. Θεωρούμε, λοιπόν, ότι δεν είναι μόνο παράλογο να τίθεται ως βάση των σκέψεών μας η Συνθήκη, αλλά και επικίνδυνο διότι δημιουργεί το αίσθημα του δεδομένου, ενώ τα γεγονότα απέδειξαν ότι το αδύνατο είναι μόνο και μόνο προσωρινό. Η καλύτερη απόδειξη είναι τα ίδια τα έγγραφα της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας που έχει τίτλο «Εκτουρκισμός του πληθυσμού με ελληνική καταγωγή της Ίμβρου» και θέμα «Η μείωση του ελληνικής καταγωγής πληθυσμού της νήσου διαμέσου της διάσπασης των πολιτιστικών, οικονομικών και θρησκευτικών δεσμών με το νησί». Βλέπουμε με αντικειμενικά και ιστορικά στοιχεία ότι τα τωρινά αποτελέσματα είναι οι πρακτικές επιπτώσεις μιας στρατηγικής που δεν έκανε άμεση χρήση του στρατιωτικού υλικού. Η τροποποίηση της στρατηγικής επέτρεψε την επίτευξη στόχων δίχως να φανεί ότι υπήρχε πρόθεση. Το πραγματικό πεδίο μάχης στην περιοχή δεν είναι άμεσα στρατιωτικό. Έχει περισσότερο σχέση με τον ανθρώπινο παράγοντα διότι η μάχη που διεξάγεται είναι μακρόχρονη και ξεπερνά τα συμβατικά όρια. Ανήκει στο υπερεθνικό επίπεδο, σε εκείνο το επίπεδο που δημιουργεί αυτό που ονομάζουμε συλλογική σκέψη ή με άλλα λόγια η ουσία ενός λαού. Αυτή η ουσία είναι που κράτησε το ελληνικό στοιχείο ζωντανό ακόμα και μετά από 400 χρόνια υποδούλωσης. Η Θράκη θα έχει μέλλον αν καταλάβει το παρελθόν της και το πραγματικό νοητικό επίπεδο του πεδίου μάχης. Η ιστορία είναι δύσκολη, όμως ο νόμος είναι σκληρός: όποιος δεν τη γνωρίζει είναι καταδικασμένος να διαβάζει την ιστορία των άλλων.