Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Το Στρατηγικό μέλλον της Ελλάδας". Ερωτήσεις (Α', Β', Γ', Δ', Ε').
Πολυκοινωνικό Δήμου Αλεξανδρούπολης. Γ. Καρτάλη 2. Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013.
Πετρωτά - Ζεόλιθος
Όταν μαζέψαμε τον ζεόλιθο για πρώτη φορά εκεί που ήταν απαγορευμένος είχαμε στο μυαλό μας έναν άλλον αγώνα ακόμα πιο σκληρό που δικαιώθηκε με ειρηνικό τρόπο ενάντια στην Αυτοκρατορία που δεν ήθελε να εγκαταλείψει το μονοπώλειό της πρέπει λοιπόν ν' αντιληφθείς κι εσύ ότι η πορεία μας έχει αρχίσει για να απελευθερώσουμε την πατρίδα μας από τα προβλήματα που την καταπατούν εδώ και χρόνια γιατί δεν τόλμησε κανένας από εμάς να σκεφτεί το αδιανόητο.
Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2013
Διαλέξεις του Δρ. Ν. Λυγερού στη Θράκη.
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Τοποστρατηγική και Γεωστρατηγική της Θράκης».
Εμπορικό Επιμελητήριο Έβρου, 3ος όροφος, Αλεξανδρούπολη.
Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 19:30.
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Ο Ζεόλιθος της Θράκης μας".
Δημοτικό Αμφιθέατρο Φερρών.
Φέρρες, 2 Δεκεμβρίου 2013, ώρα : 20:00.
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Εδώ φύτρωσε ο Ζεόλιθος».
Πολιτιστικό Κέντρο Μαίστρου.
Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 17:30.
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Γεωργία, Κτηνοτροφία και Ζεόλιθος».
Κτήριο Καλογερικό, Λιμένας Θάσου.
Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 19:00.
Βιβλιοπαρουσίαση: "Η Φωτεινή και ο Δράκος".
Μορφωτικός Σύλλογος Ποντίων Ν. Έβρου "Αλέξιος Κομνηνός" Ανδριανουπόλεως 102, Αλεξανδρούπολη.
Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013, ώρα: 19.00
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Ο Ζεόλιθος στο αγρόκτημα».
Πνευματικό Κέντρο Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, Ν. Βύσσα, Ορεστιάδας.
Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 11:30.
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Διδασκαλία Ζωής».
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο Ν. Ορεστιάδας.
Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 21:00.
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Ο Αγροτικός Ζεόλιθος».
Πολιτιστικό Πολύκεντρο Ν. Ορεστιάδας.
Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 18:00.
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Τα παιδιά του ζεόλιθου».
Εθνολογικό Μουσείο Θράκης,
Αλεξανδρούπολη Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 18:00
Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2013
Ζεόλιθος ή χρυσός;
ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ
Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ
Ασφαλώς για τη μεγάλη πλειοψηφία των αναγνωστών, το δίλημμα «ζεόλιθος ή χρυσός», δημιουργεί απορία και ίσως αμηχανία. Ο μεν ζεόλιθος είναι σχεδόν άγνωστος, ο δε χρυσός πολύ γνωστός ….αλλά με πολλές «αμαρτίες» στη Χαλκιδική και κυρίως στις Σκουριές!
ΖΕΟΛΙΘΟΣ ΕΝΑ «ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ» ΠΕΤΡΩΜΑ
Κατά την πρόσφατη περιοδεία στον Έβρο (Αλεξανδρούπολη και Ορεστιάδα) με θέμα την «παραγωγική ανασυγκρότηση», ήλθα πρώτη φορά σε επαφή με το θέμα ζεόλιθος. Πρόκειται για ένα κρυσταλλικό λευκής απόχρωσης πέτρωμα, με πολλά οικονομικά και αναπτυξιακά πλεονεκτήματα. Ο ζεόλιθος μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία για εμπλουτισμό εδάφους και νερών (δέσμευση βαρέων μετάλλων όπως νικέλιο, χρώμιο, χαλκός, κά), στη φαρμακευτική βιομηχανία (χάπια διάλυσης τοξικών στο στομάχι), στο περιβάλλον (καταπολέμηση ευτροφισμού φυκιών, απορρόφηση κεσίου όπως στη Φουκουσίμα), στη βελτίωση ζωοτροφών, ενώ η σκόνη του επιφέρει καλύτερη ανάπτυξη φυτών και κατ’ επέκταση ζώων που τρέφονται από αυτά, κά. Ο ζεόλιθος θεωρείται στρατηγικό υλικό (τα τελευταία χρόνια οι κινέζοι δείχνουν έντονο ενδιαφέρον). Τα αποθέματα στην Ελλάδα (περιοχές Πετρωτά, Πεντάλοφο και Τρίγωνο Έβρου) είναι υψηλής καθαρότητας (πάνω από 90%), ενώ η εξόρυξη γίνεται επιφανειακά. Στην περιοχή Πετρωτά τα αποθέματα εκτιμώνται 100 εκατ. τόνους (εκμετάλλευση …αιώνων). Η Ελλάδα θα μπορούσε σύμφωνα με τους ειδικούς, να ήταν από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές χώρες αλλά δυστυχώς εισάγει ζεόλιθο κατώτερης ποιότητας από Βουλγαρία και Τουρκία (γύρω στους 50-60 χιλ. τόνους το χρόνο με 350 € ανά τόνο, δαπανώντας 18-20 εκατ. €), στερώντας τη χώρα από θέσεις εργασίας, εισόδημα και ανάπτυξη, ιδιαίτερα στην ευαίσθητη περιοχή του Έβρου!
ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ «ΠΑΡΑΛΟΓΟΥ» ΚΑΙ «ΛΟΓΙΚΗ» ΤΗΣ ΔΙΑΠΛΟΚΗΣ
Στο ερώτημα γιατί συμβαίνουν όλα αυτά, η απάντηση είναι λόγω «διαπλοκής» κυβερνητικών παραγόντων (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ), με εκλεκτούς της οικονομικής ελίτ. Με βάση δημοσιεύματα του τοπικού τύπου, η εκμετάλλευση ζεόλιθου στα Πετρωτά, ανατέθηκε αρχικά χωρίς διαγωνισμό στην εταιρία «GEO-VET, Ν. Αλεξανδρίδης & Σια ΟΕ» (έμμεση στήριξη του βουλευτή Έβρου του ΠΑΣΟΚ, Γ.Ντόλιου), με προβλεπόμενη επένδυση 40 εκατ. €, συμμετοχή ελληνικού δημοσίου 8% και απασχόληση γύρω στα 80 άτομα. Οι αντιδράσεις στην «απ’ ευθείας ανάθεση» από επιχειρηματικούς κύκλους, οδήγησε στην απόφαση προκήρυξης διεθνούς διαγωνισμού με ευθύνη της Περιφέρειας, η οποία όμως τώρα δεν έγινε ποτέ, ενώ συνέβησαν διάφορα τραγελαφικά. Μετά την οριστική απόρριψη της απ’ ευθείας ανάθεση (2009) και προσφυγής σε διεθνή διαγωνισμό, η Περιφέρεια μετά από «αίτηση θεραπείας» της «GEO-VET», της ανάθεσε και πάλι χωρίς διαγωνισμό την εκμετάλλευση (αρχές 2011) την οποία σταμάτησε ο υφυπουργός Γ.Μανιάτης (Ιούνιο ‘2011) με την εντολή διεθνούς διαγωνισμού, χωρίς όμως να γίνει κάτι. Στο πάγωμα του διαγωνισμού είχε ανάμιξη ο πρ. υπουργός Περιβάλλοντος Γ.Παπακωνσταντίνου, προκειμένου, σύμφωνα με δημοσίευμα «Ελευθεροτυπίας», να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα εταιρίας στην οποία (όπως θα δούμε) μετείχε συγγενικό του πρόσωπο! Όσον αφορά τα κοιτάσματα ζεόλιθου στην περιοχή Πεντάλοφου, έχουν ανατεθεί από το 1997 για 30 χρόνια στην εταιρία «S & B» (ομίλου Κυριακόπουλου, πρώην προέδρου ΣΕΒ), αλλά δεν έχει κάνει καμιά εξόρυξη, ενώ εισάγεται ζεόλιθος από κοίτασμα που εκμεταλλεύεται θυγατρική του στη Βουλγαρία (περιοχή Κίρτζαλι), στο ΔΣ της οποίας συμμετέχει η Ελένη Παπακωνσταντίνου, εξαδέλφη του Γ.Παπακωνσταντίνου, της οποίας το όνομα ήταν στη λίστα «Λαγκάρντ».! Αξίζει να σημειωθεί ότι η μη εκπλήρωση συμβατικών υποχρεώσεων εκ μέρους της «S & B», έπρεπε να είχε αφαιρεθεί η άδεια και να είχαν επιβληθεί χρηματικά πρόστιμα, αλλά η «Πολιτεία» (κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) δεν έκαναν καμιά ενέργεια, ενώ η σύμβαση παραχώρησης ανανεώθηκε ως το 2017!
Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ «ΧΡΥΣΟΦΟΡΟΥ» ΔΙΑΠΛΟΚΗΣ
Η εμπειρία από την εκμετάλλευση του χρυσού στην περιοχή της Χαλκιδικής είναι λίγο-πολύ γνωστή, αν και ο θόρυβος «περί τρομοκρατικών ενεργειών» στις Σκουριές έχει κρύψει την ουσία του προβλήματος. Η ιστορία ξεκινά από παλιά με την παραχώρηση της εκμετάλλευσης των μεταλλείων Στρατωνίου, Σκουριών, Ολυμπιάδας, στην καναδική εταιρία TVX Hellas (Μεταλλεία Κασσάνδρας). Το 2003 η εταιρία παραχώρησε τα μεταλλεία στο ελληνικό δημόσιο αντί 11 εκατ. €, τα οποία την ίδια ημέρα παραχωρήθηκαν στην καναδική πολυεθνική «Eldorado Gold» (Ελληνικός Χρυσός) αντί 11 εκατ.€, χωρίς διεθνή διαγωνισμό και χωρίς την εκτίμηση των στοιχείων του ενεργητικού της. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από προσφυγή της Κομισιόν, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε πρόσφατα την Ελλάδα διότι δεν ανέκτησε την κρατική ενίσχυση ύψους 15,3 εκατ. € που είχε δώσει στην «Ελληνικός Χρυσός», με πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων σε τιμή χαμηλότερη της αξίας τους, απαλλάσσοντας ταυτόχρονα από την καταβολή των αναγκαίων φόρων. Το ποιος θα καταβάλει το ποσό είναι ανοικτό ζήτημα. Από την άλλη η παραχώρηση στην «Eldorado Gold» 317.000 στρεμμάτων στη Βόρεια Χαλκιδική (μαζί των κοιτασμάτων χρυσού και χαλκού στις Σκουριές αξίας 12 δις δολ.), έγινε με ληστρικούς όρους. Η σύμβαση (2003) προβλέπει εκτός από το δικαίωμα εξορυκτικής δραστηριότητας σε άλλες περιοχές, την καταβολή στο ελληνικό δημόσιο μόλις 11 εκατ. € και συμμετοχή του Ομίλου Μπόμπολα 5%, ενώ η διάρκεια εκμετάλλευσης εκτιμάται 25 χρόνια. Εκτός από τον αποικιακό χαρακτήρα της σύμβασης οι επιπτώσεις στο περιβάλλον θα είναι τεράστιες (καταστροφή αρχέγονου δάσους χιλιάδων στρεμμάτων, μόλυνση υδάτων από κυανιούχο νάτριο κά), ενώ θα ισχύει καθεστώς σκλαβιάς για τους 700 περίπου εργαζόμενους στα μεταλλεία. Ένα πρόσφατο γεγονός ήλθε να αναδείξει τους κινδύνους από τη ληστρική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, όταν στο λιμάνι Θεσσαλονίκης συμπυκνωμένος χρυσούχος αρσενοπυρίτης σε κοντέϊνερ της «Ελληνικός Χρυσός» με προορισμό την Κίνα, είχε διαρροή με αποτέλεσμα μπλοκάρισμα εξαγωγών και σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι αντιδράσεις των κατοίκων στις Σκουρίες είναι απολύτως δικαιολογημένες, παρόμοιες ανάλογων αντιδράσεων σε άλλες χώρες. Ειδικότερα στη Ρουμανία η κυβέρνηση κάτω από την πίεση της κρίσης παραχώρησε χρυσοφόρα κοιτάσματα στην περιοχή Ρόζια Μοντάνα στην καναδική εταιρία «Gabriel Resources» με συμμετοχή του κράτους 19,3% και 6% στα τελικά κέρδη (στην Ελλάδα ούτε κι αυτά!), όμως μετά από τις διαμαρτυρίες των κατοίκων αναγκάστηκε να αναστείλει την εξόρυξη του.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ;
Το μεγάλο ζήτημα της ανάπτυξης και της αξιοποίησης ορυκτών πόρων (ζεόλιθου, χρυσού, κά), πρέπει να γίνει με όρους «παραγωγικής ανασυγκρότησης». Πρώτος παράγοντας είναι η αποδοχή και στήριξη των πρωτοβουλιών από τον ίδιο τον λαό και τις τοπικές κοινωνίες. Στη περίπτωση του ζεόλιθου οι κάτοικοι του Έβρου θέλουν την άμεση αξιοποίηση του για ανάπτυξη της περιοχής, ενώ στην περίπτωση του χρυσού οι κάτοικοι είναι αντίθετοι. Άρα δεν μπορεί να προχωρήσει τίποτα χωρίς τη στήριξη του πληθυσμού. Δεύτερον, αποτροπή κάθε ενέργειας που βαρύνει το περιβάλλον. Δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη και αξιοποίηση ορυκτών πόρων με υποβάθμιση ή αγνόηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τρίτον, σε συνθήκες βαθιάς κρίσης ο ευρύτερος δημόσιος τομέας (κεντρική διοίκηση, αυτοδιοίκηση, ΔΕΚΟ) πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ειδικότερα στο ζεόλιθο η αξιοποίηση του πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις προτάσεις φορέων και κατοίκων της περιοχής: Ενιαία αντιμετώπιση των κοιτασμάτων Πεντάλοφου-Πετρωτών, σύσταση δημόσιου φορέα εκμετάλλευσης με συμμετοχή της Περιφέρειας και του δήμου Ορεστιάδας, ρήτρα εντοπιότητας στις θέσεις εργασίας με εξαίρεση ειδικευμένο προσωπικό, σιδηροδρομική σύνδεση με λιμάνι Αλεξανδρούπολης για εξαγωγή υλικού, ρήτρα τοπικής διάθεσης προϊόντος (8-10%) σε μονάδες μεταποίησης της περιοχής, δημιουργία ειδικής ερευνητικής μονάδας ζεόλιθου με συμμετοχή τμημάτων Πανεπιστημίου Έβρου, δημιουργία πρότυπων γεωργικών και κτηνοτροφικών μονάδων με χρήση ζεόλιθου ως φυσικό βελτιωτικό παραγωγής κά. Όλα αυτά βέβαια απαιτούν αλλαγή «φιλοσοφίας» της αναπτυξιακής πολιτικής και πάνω από όλα γενικότερη στροφή στην οικονομική πολιτική με αριστερή κυβέρνηση και κριτήριο τις ανάγκες του ελληνικού λαού και συνολικά της χώρας.
Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013
Ζεόλιθος Θράκης – Γεωλογία και ορυκτοχημεία ζεολιθικών πετρωμάτων στην περιοχή Κίρκης Ν. Έβρου
Δρ Κυριάκος Αρίκας
Υφηγητής Ινστιτούτου Ορυκτολογίας–Πετρογραφίας Πανεπιστημίου Αμβούργου
Εισαγωγή
Η παρούσα εισήγηση αποτελεί συνέχεια μια πρόσφατης δημοσίευσής μας με τίτλο: ''Ζεόλιθος Θράκης – Προτεινόμενη εξόρυξη και προοπτικές για νέες εμφανίσεις ζεολίθων στον Ν. Έβρο''. Αφορμή για τις εν λόγω εισηγήσεις είναι η έντονη συζήτηση το τελευταίο διάστημα σχετικά με την προτεινόμενη εξόρυξη ζεόλιθου στα Πετρωτά Ορεστιάδας Έβρου και τα προβλήματα που προέκυψαν στην πορεία της αδειοδότησης, τα οποία δυστυχώς εμποδίζουν αδικαιολόγητα την ενδιαφέρουσα αυτή επένδυση. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει πάλι να επισημάνουμε τις ποικιλότροπες φυσικές ιδιότητες (προσροφητικές – δεσμευτικές ικανότητες) των ορυκτών της ομάδας ζεολίθου και τη χρήση τους στη γεωργία, κτηνοτροφία, σε υδατικές εργασίες και σε άλλες οικολογικές δραστηριότητες. Η παραγωγή ζεολίθου θα έχει οπωσδήποτε θετικές επιπτώσεις στην επαγγελματική και οικονομική κίνηση στο Ν. Έβρο. Το ξεκίνημα της εκμετάλλευσης ζεολίθου στα Πετρωτά έχει και μία άλλη θετική όψη: θα προκαλέσει κίνητρα και ενδιαφέροντα για αναγνώριση και μελέτη περαιτέρω εμφανίσεων στην ευρύτερη περιοχή του Ν. Έβρου με την προοπτική να δημιουργηθούν πιθανόν μελλοντικά και άλλα πεδία απασχόλησης και οικονομικής αναζωογόνησης. Γεγονός είναι ότι οι ενδιαφέρουσες εμφανίσεις ζεολίθου δεν περιορίζονται μόνο στα Πετρωτά και στην άμεσα γειτονική περιοχή (Μεταξάδες), παρά υπάρχουν και στις νοτιότερες περιοχές του Έβρου. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζουμε λοιπόν ένα τέτοιο παραδείγματα από δικές μας μελέτες στην περιοχή Κίρκης.
Παρατηρήσεις σχετικά με την εκμετάλλευση ζεολιθικών πετρωμάτων
Με τις ενημερωτικές εισηγήσεις μας θέλουμε να ενισχύσουμε την προσπάθεια των τοπικών πολιτικών και κοινωνικών κύκλων που επιδιώκουν την υλοποίηση εκμετάλλευσης του ζεολίθου στα Πετρωτά Ορεστιάδας και να προσφέρουμε συμπληρωματικά στοιχεία, τα οποία πηγάζουν από τις δικές μας ερευνητικές εργασίες στη Θράκη εκ μέρους του Ινστιτούτου Ορυκτολογίας Πετρογραφίας του Πανεπιστημίου Αμβούργου.
Είναι γνωστές οι θέσεις μας ενάντια στις προγραμματιζόμενες εκμεταλλεύσεις χρυσού στο Πέραμα και Σάπες, οι οποίες θα έχουν ολέθριες επιπτώσεις στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία και σε διάφορες επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες στη Θράκη. Στην προκειμένη όμως περίπτωση επιδοκιμάζουμε με έμφαση την προτεινόμενη εκμετάλλευση ζεολίθου στα Πετρωτά Έβρου, ιδιαίτερα στην σημερινή συγκυρία της ανεργίας και οικονομικής κρίσης. Στην προηγούμενη εισήγηση θεμελιώθηκαν τα επ’ αυτού σχετικά κριτήρια και οι θέσεις μας υπέρ της εκμετάλλευσης ζεολίθων. Διευκρινίζεται όμως πάλι, ότι κάθε εξόρυξη, έστω και μικρών διαστάσεων, αποτελεί περιβαλλοντικό πρόβλημα. Οι εμφανίσεις ζεολιθικών πετρωμάτων έχουν και αυτές μια σχετική έκταση και απαιτείται σωστός προγραμματισμός και επιμελημένη εξόρυξη και αποκατάσταση. Για τον προσδιορισμό εκλεκτικής ποιότητας ζεολιθικών κοιτασμάτων είναι λοιπόν απαραίτητη ακριβής γεωλογική χαρτογράφηση και ορυκτοχημική εκτίμηση. Όλα αυτά αποτελούν άλλωστε προϋποθέσεις και για την κατά το δυνατόν περιορισμένη έκταση των εξορύξεων και αλλοίωσης του φυσικού τοπίου.
Οι ποιοτικά ενδιαφέρουσες εμφανίσεις αφορούν συνήθως πετρώματα στα οποία ο ζεόλιθος είναι προϊόν ολικής εξαλλοίωσης ηφαιστειακού γυαλιού. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν ενστρώσεις απόθεσης θρυμμάτων ηφαιστειακού γυαλιού (απόθεση στερεοποιημένων ψηγμάτων λάβας από ηφαιστειακές εκρήξεις - εκτινάξεις), τα οποία κατόπιν εξαλλοιώθηκαν ολοκληρωτικά σε ζεόλιθο. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί το πέτρωμα να περιέχει μέχρι πάνω από 90% ζεόλιθο. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η εν λόγω εμφάνιση Πετρωτών και ο ζεολιθικός ορίζοντας ανατολικά Κίρκης που περιγράφεται παρακάτω.
Ζεόλιθος ανατολικά Κίρκης
Στην ηφαιστειοϊζηματογενή σειρά βορειοανατολικά έως ανατολικά Κίρκης χαρτογραφήθηκε ένας χαρακτηριστικός ορίζοντας ζεολίθου πάχους 10-15 μέτρων με κλίση 10 έως 20 μοίρες προς βόρεια έως βορειοανατολικά (βλ. γεωλογικό χάρτη και γεωλογική τομή στην εικόνα 1). Η ένστρωση αυτή διακόπτεται από ρέματα αλλά τα στην επιφάνεια εμφανιζόμενα τρία τμήματά της αποτελούν ένα σχετικά μεγάλο συνολικό μήκος έκτασης 3,5 χιλιομέτρων (βλ. γεωλογικό χάρτη, εικόνα 1). Σημειώνεται ότι η ένστρωση εμφανίζεται πάλι ανατολικότερα και πιθανόν συνεχίζεται εκτός της χαρτογραφηθείσας περιοχής (προς την περιοχή Αισύμης).
Πρόκειται για μια ένστρωση, η οποία αρχικά σχηματίστηκε σχεδόν αποκλειστικά από την απόθεση θρυμμάτων ηφαιστειακού γυαλιού. Το αρχικό πέτρωμα μπορεί λοιπόν να χαρακτηριστεί γεωλογικά σαν „ιγνιμβρίτης“. Μεταμαγματικά θερμά („υδροθερμικά“) διαλύματα προκάλεσαν κατόπιν την καθολική εξαλλοίωση του γυαλιού σε ζεόλιθο και συγκεκριμένα σε „κλινοπτιλόλιθο“. Στο μικροσκόπιο διακρίνεται ο αρχικός ιστός του πετρώματος με τα χαρακτηριστικά σχήματα των θρυμμάτων του εξαλλοιωμένου γυαλιού (βλ. εικόνα 2). Μικροκρυσταλλικός „σελαδονίτης“ (πράσινο καλιούχο φυλλοπυριτικό ορυκτό) στα άκρα των «θρυμμάτων» διασαφηνίζει το αρχικό σχήμα τους και συμβάλλει στο πρασινωπό χρώμα του ολικού πετρώματος. Το πέτρωμα αποτελείται ουσιαστικά μέχρι πάνω από 90% από ζεόλιθο (κλινοπτιλόλιθο). Το υπόλοιπο 5-10 % ανήκει σε μικρά πράσινα συσσωματώματα σελαδονίτη (στην εικόνα 2 σκούρες κηλίδες) και σποραδικούς μικρούς κρυστάλλους χαλαζία και αστρίων.
Από τη μικροσκοπική παρατήρηση προκύπτει ότι τα ζεολιθικά πετρώματα των Πετρωτών και της Κίρκης έχουν όμοιο „θρυμματοειδή“ ιστό, δηλαδή όμοια πετρογένεση. Δεν θα σταθούμε σε λεπτομέρειες κρυστάλλωσης και ορυκτοχημείας του κλινοπτιλόλιθου, παρά μόνο θα δώσουμε σε γενικές γραμμές τα περιθώρια διακύμανσης της χημικής του σύστασης (σε % κατά βάρος) που προκύπτουν από 25 μικροναλύσεις (σημειακές χημικές αναλύσεις σε μικροκρυστάλλους του κλινοπτιλόλιθου): SiO2 65,3–68,9%, Al2O3 12,3–13,5%, MgO 0,7–1,4%, CaO 3,9–5,5%, Na2O 0,1–0,2%, K2O 0,7–1,8%.
Οι τιμές των αντίστοιχων αυτών κύριων χημικών στοιχείων κυμαίνονται και στις χημικές αναλύσεις ολικών δειγμάτων του πετρώματος, τόσο της Κίρκης όσο και των Πετρωτών, μέσα στα ίδια περιθώρια. Αυτό εκφράζει την υψηλή περιεκτικότητα του πετρώματος σε κλινοπτιλόλιθο (εφ’ όσον η χημική σύσταση του ολικού πετρώματος είναι σε γενικές γραμμές όμοια με αυτή του κλινοπτιλόλιθου και η μηδαμινή πρόσμειξη των επάνω αναφερόμενων άλλων ορυκτών δεν επηρεάζει αισθητά την χημική σύσταση του πετρώματος). Τέλος σημειώνεται, ότι τρία αναλυθέντα δείγματα από εσκαφή στα Πετρωτά παρουσιάζουν όμοια χημική σύσταση με αυτά του ζεολιθικού πετρώματος της Κίρκης (σύγκριση χημικών αναλύσεων 12 κύριων στοιχείων και 18 ιχνοστοιχείων).
Συμπεράσματα
Η εν λόγω εμφάνιση ανατολικά Κίρκης αποτελείται, όπως στην περίπτωση Πετρωτών, από εκλεκτικής ποιότητας ζεολιθικό πέτρωμα. Σχετικά με την εκμεταλλευσιμότητα απαιτείται συμπληρωματική γεωλογική μελέτη και εκτίμηση αποθεμάτων που προκύπτει από το πάχος και την προέκταση της ζεολιθικής ένστρωσης μέσα στο σύστημα των τοφφικών πετρωμάτων. Αναφορικά με την εξόρυξη πρέπει όμως να ληφθεί υπ’ όψη και το πάχος των επικείμενων τόφφων (επικάλυψη „στείρων“). Στο πλαίσιο μίας νέας μελέτης ενδείκνυται πρωταρχικά χαρτογράφηση και εκτίμηση της προς ανατολικά επέκτασης της ζεολιθικής ένστρωσης. Πιθανά κοιτάσματα μεγαλύτερου πάχους αυξάνουν φυσικά τις προοπτικές εκμεταλλευσιμότητας.
Η αναγνώριση νέων εμφανίσεων ζεολίθων είναι τέλος θέμα εντατικοποίησης υπαιθρίων γεωλογικών εργασιών στις ηφαιστειακές περιοχές του Ν. Έβρου. Όπως αναφέρθηκε εισαγωγικά, το ξεκίνημα εξόρυξης και επεξεργασίας ζεολίθου στα Πετρωτά θα προκαλέσει οπωσδήποτε νέα κίνητρα και το ενδιαφέρον για περαιτέρω δραστηριότητες στο θέμα της μελέτης και εφαρμογής των ζεολίθων της Θράκης.
Εικ. 1. Αριστερά: Γεωλογικός χάρτης της περιοχής Κίρκης. Στο υπόμνημα περιγράφονται οι γεωλογικοί σχηματισμοί.
Δεξιά: Μεγέθυνση τμήματος του ανατολικού μέρους του χάρτη (ανατολικά Κίρκης) και αποτύπωση της ζεολιθικής ένστρωσης (με πράσινο χρώμα και „Ζ“) στο σύστημα των ηφαιστειακών τόφφων (κίτρινο χρώμα). Στο χάρτη προσδιορίζεται η γεωλογική τομή από βορειοανατολικά (ΒΑ) προς νοτιοδυτικά (ΝΔ), η οποία παρουσιάζεται στο κάτω μέρος της εικόνας.
Εικ. 2. Εμφάνιση του ζεολιθικού πετρώματος στο μικροσκόπιο με τον χαρακτηριστικό ιστό που συνθέτουν τα θρύμματα του πρωτογενούς ηφαιστειακού γυαλιού, το οποίο είναι ολοκληρωτικά εξαλλοιωμένο σε ζεόλιθο (κλινοπτιλόλιθο). Το συνδετικό υλικό αποτελείται επίσης από εξαλλοιωμένα σε κλινοπτιλόλιθο μικρότερα και υπομικροσκοπικά θρύμματα („σκόνη“) γυαλιού. Ύψος εικόνας = 2,2 mm
Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2013
Παρουσίαση της Αρχαίας Πλωτινόπολης
Παρουσίαση της Αρχαίας Πλωτινόπολης από τον αρχαιολόγο κ. Κουτσουμανή.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)