Μυθολογία
Ο ποταμός Έβρος,
στα αρχαίο χρόνια ονομαζόταν Ρόμβος, ώσπου ο 'Εβρος ο γιος του βασιλιά
Κασσάνδρου και της Κροτωνίκης, πνίγηκε για να αποφύγει τις συκοφαντίες, της
μητριάς του Δαμασίππης, για βιασμό. Την ερμηνεία αυτή μας δίνει ο Πλούταρχος
στο έργο τον "Περί ποταμών και όρων".
Ο Βιργίλιος τον ονομάζει “Οιάγριον 'Εβρο”. Κατά τον Ησύχιο η θρακική σημασία τον ονόματος
'Εβρος σημαίνει τράγος, βατήρας (βάθρο). Ο Αλκαίος, τον αναφέρει ως
"καλλίστου ποταμών". Επίσης, αναφέρεται από τους: Ηρόδοτο, Θουκυδίδη,
Αριστοτέλη, Στράβωνα, Ευριπίδη, Πλίνιο, Οράτιο, Μελέτιο κ.ά. Λέγεται ότι ο
βασιλιάς της περιοχής Κάσσανδρος, αφού παντρεύτηκε την Κροτωνίκη,
γέννησαν τον Έβρο.
Ο Έβρος
ψηφιδωτό στην Πλωτινόπολη
Διδυμοτείχου Ν. Έβρου
Ο Κάσσανδρος όμως
απαρνήθηκε τη συμβίωση και έφερε μια μητριά στον Έβρο, την Δαμασίππη. Αυτή
ερωτεύθηκε παθολογικά το γιό του συζύγου της, αλλά ο Έβρος απέφευγε τη μητριά
του και ασχολιόταν με το κυνήγι. Αφού η Δαμασίππη απέτυχε στο σκοπό της,
διέδωσε ψευδείς κατηγορίες εις βάρος του Έβρου, ότι δήθεν θέλησε να τη βιάσει.
Τότε ο Κάσσανδρος, παρασυρθείς από το πάθος της ζηλοτυπίας, κατεδίωξε το γιό
του και όταν τον πρόλαβε, έπεσε ο Έβρος στον ποταμό Ρόμβο και πνίγηκε και από
τότε το ποτάμι ονομάζεται Έβρος.
Ορφέας
Με τον ποταμό Έβρο
συνδέεται και η ιστορία του Ορφέα, η μεγαλύτερη μορφή
της Θράκης. Θεωρήθηκε μέγας λυράρης και κιθαρωδός, εφευρέτης της κιθάρας
και της μουσικής, ποιητής, εξημερωτής και εκπολιτιστής. Με τη
δύναμη της μουσικής του και του τραγουδιού του μπορούσε να γοητεύσει τα άγρια
ζώα, να διεγείρει τα δέντρα και τους βράχους σε χορό, ακόμα και να
σταματήσει τη ροή των ποταμών.
Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη,
Rubbens,
Μουσείο του Prado, Μαδρίτη
Ως ένας από τους πρωτεργάτες του
πολιτισμού, θεωρείται πως δίδαξε στην ανθρωπότητα τις τέχνες της φαρμακευτικής,
της γραφής και της γεωργίας. Στενά συνδεδεμένος με τη θρησκευτική ζωή, ο Ορφέας
ήταν οιωνοσκόπος και μάντης. Εξασκούσε μαγικές τέχνες, ιδιαίτερα
την αστρολογία, ίδρυσε ή κατέστησε προσβάσιμα πολλά σημαντικά μυστήρια,
όπως αυτά του Απόλλωνα και του Θρακικού θεού Διονύσου. Καθιέρωσε
τελετουργικά, δημόσια και ιδιωτικά και υπαγόρευσε αρχικές και εξαγνιστικές
τελετουργίες.
Πολύ νέος ταξίδεψε στην Αίγυπτο όπου
σπούδασε τη θεολογία και τη φιλοσοφία. Αιγύπτιοι ιερείς, πολλά χρόνια αργότερα,
πληροφόρησαν τον Πλάτωνα ότι ο Ορφέας είχε περάσει από τα σχολεία τους όπως ο
Λυκούργος και ο Σόλωνας. Ο Ορφέας είναι Ιδρυτής θρησκεύματος και πατριάρχης της
Ελληνικής γραμματείας. Λατρεύτηκε ως ήρωας, Θεός και ημίθεος.
Καταγόταν κατά τη μυθολογία απ' τους
Κίκονες ενώ σύμφωνα με την ιστορία από τους Οδρύσσες Θράκες. Πήρε μέρος στην
Αργοναυτική εκστρατεία και δρούσε από τα Πιέρια ως τον 'Εβρο.
'Εμβλημά
του η λύρα πού του δώρισε ο Απόλλων και του τη δίδαξε ο προπάππος του ο Λίνος,
γνώστης της μουσικής τέχνης. Κατέβηκε στον Άδη για να πάρει την Ευρυδίκη
(Αγριόπη), αδημονώντας να την αντικρίσει, όμως στράφηκε πίσω του από τη λαχτάρα
του να τη δει και την έχασε για πάντα. Επέστρεψε πίσω απαρηγόρητος. Στο
τέλος τα ζωής του είχε περιφρονήσει τη λατρεία όλων των θεών εκτός από του ήλιου, τον οποίο αποκαλούσε Απόλλωνα. Ένα
πρωινό ανέβηκε το όρος Παγγαίον (όπου ο Διόνυσος είχε ένα μαντείο) για να
χαιρετήσει τον θεό κατά την ανατολή, αλλά σκοτώθηκε από Θρακικές Μαινάδες,
επειδή δεν τιμούσε τον πρώην προστάτη του, το Διόνυσο. Είναι σημαντικό πως ο
θάνατός του είναι ανάλογος με το θάνατο του Διονύσου. Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι στις όχθες του ποταμού Έβρου, τον κατασπάραξαν οι θρακικές Μαινάδες και
πέταξαν το κεφάλι του στο ποτάμι, επειδή περιφρόνησε τον Διόνυσο.
Από την αρχαιότητα,
αναφέρονται ακόμη και πολλοί παραπόταμοί του Έβρου, όπως ο Αγριάνης, ο Άρισβος,
ο Αρπησσός, ο Αρτίσκος ή Άρδας, ο Βάργος, ο Σύρμας, ο Τέαρος, κ.ά.
Στις
εκβολές του Έβρου ήταν κτισμένη η σπουδαία αρχαία πόλη της Θράκης, η Αίνος (ή
Άψινθος). Το αρχαίο θρακικό φύλο Βέννοι (ή Βένοι), κατοικούσε από το μέσον του
Έβρου έως τις εκβολές του, ενώ στα θρακικά παράλια (μεταξύ Βιστονίδος λίμνης
και εκβολών Έβρου) κατοικούσαν οι Κίκονες. Στην περιοχή του Άνω Έβρου (μεταξύ
Ροδόπης και Αίμου) κατοικούσαν οι Θράκες Βεσσοί (ή Βέσσοι ή Βησσοί). Είναι
αυτοί που ίδρυσαν το μαντείο του Διονύσου (Καθέρσιου), όμοιο με αυτό του
Απόλλωνα στους Δελφούς. Κοντά στην Αδριανούπολη κατοικούσαν οι Θράκες Βεττεγγέροι.
Από τον Έβρο έως την πόλη Κύψελα και την Οδησσό του Πόντου, κατοικούσαν οι
Οδρύσες. Γύρω από τον παραπόταμο Άρισβο κατοικούσαν οι Θράκες Κεβρήνιοι. Στην
κοιλάδα του ίδιου παραπόταμου, κατοικούσαν οι Θράκες Σέλλες (ή Σελλιώτες), ενώ
στη λεκάνη του ίδιου παραπόταμου κατοικούσαν οι Θράκες Υπερπαίονες.
Στον ποταμό 'Εβρο
κοντά στην Ουσκουδάμα (Ορεστιάδα), λούστηκε ο Ορέστης, ο γιος του Αγαμέμνωνα
πού σκότωσε τη μάνα του την Κλυταιμνήστρα, κυνηγημένος από τις Ερινύες και
θεραπεύτηκε. Τότε αποφάσισε να χτίσει μια πόλη, πού την ονόμασε Ορεστιάδα, για
να θυμάται το μέρος πού βρήκε την υγειά του και γλίτωσε αστό τις Τύψεις.
Γεωγραφικά
στοιχεία
Οι
πηγές του ποταμού Έβρου, στα όρη Ρήλα της Βουλγαρίας.
Ο ποταμός Έβρος είναι ο κυριότερος ποταμός της Βαλκανικής Χερσονήσου, με συνολικό μήκος περίπου 530 km. Πηγάζει από το όρος Ρίλα, πρώην Σκόμιο, δυτικά της Βουλγαρίας και κυλά
σε βουλγαρικό έδαφος νοτιοανατολικά, διασχίζοντας την Ανατολική Ρωμυλία, σχηματίζοντας κοιλάδα ανάμεσα στις οροσειρές της Ροδόπης και του Αίμου απ' όπου και διέρχεται από τις πόλεις Πάζαρτζικ, Φιλιππούπολη, Σβίλεγκραντ και
Ιβαήλοβγκραντ.
Στη συνέχεια, συναντώντας
τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα κοντά στο χωριό Ορμένιο,
εισέρχεται ανατολικά της Θράκης και σχηματίζει το τρίγωνο του Κάραγατς κοντά
στην Αδριανούπολη. Διέρχεται κοντά από τις κωμοπόλεις Πύθιο, Φέρες, Διδυμότειχο, Σουφλί, Λάβαρα, Τυχερό, Νέα
Βύσσα . Εκβάλλει στο βόρειο Αιγαίο Πέλαγος, στο λεγόμενο Θρακικό
πέλαγος. Το μήκος του στο ελληνικό έδαφος από τη
Νέα Βύσσα μέχρι τις εκβολές του φθάνει τα 206 χιλιόμετρα. Οι κυριότεροι
παραπόταμοί του είναι ο Τόνζος (Τούντζας), ο
Εργίνης, ο Άρδας και ο Ερυθροπόταμος.
Δέλτα του Έβρου
Ο Έβρος στις εκβολές του σχηματίζει ένα τεράστιο και
δαιδαλώδες δέλτα, το οποίο αποτελεί τον σημαντικότερο υδροβιότοπο της
Ελλάδας. Το Δέλτα του Έβρου αρχίζει από το χωριό Πόρος, όπου
διακλαδίζεται σε δύο βραχίονες. Δεν είναι πλωτός σε κανένα σημείο του, έχει
όμως σημαντικό όγκο υδάτων που χρησιμοποιούνται για αρδεύσεις. Είναι από
τους πιο σημαντικούς υδροβιότοπους της Ευρώπης και είναι υπό προστασία. Τα νερά
και τα φερτά υλικά του ποταμού, μαζί με τη δράση της θάλασσας, σχημάτισαν και
εξακολουθούν να διαμορφώνουν ένα πολύπλοκο Δέλτα με μεγάλη ποικιλία βιοτόπων,
όπου βρίσκει καταφύγιο ένας μεγάλος αριθμός ειδών φυτών και ζώων.
Η συνολική του έκταση είναι 200.000 στρέμματα εκ των οποίων
τα 95.000 (80.000 χερσαία και 15.000 στρ. υδάτινη επιφάνεια) είναι ενταγμένα
στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών της Διεθνούς Σύμβασης Ραμσάρ
(1971) λόγω των σημαντικών ειδών που φιλοξενεί. Επίσης, μέρος του Δέλτα
χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας και προτείνεται ως Τόπος Κοινοτικού
Ενδιαφέροντος στο Δίκτυο Natura 2000 (σύμφωνα με τις Οδηγίες 79/409/ΕΟΚ και
92/43/ΕΕ, αντίστοιχα).
Πηγές:
wikipedia.org
ordoumpozanis-teo.blogspot.gr
